Văn hóa trầu cau trong ca dao dân ca xưa
Tiện đây ăn miếng trầu
Hỏi thăm quê quán ở đâu chăng là ?
Có trầu mà chẳng có cau
Làm sao cho đỏ môi nhau thì làm.
Miếng trầu có bốn chữ tòng
Xin chàng cầm lấy vào trong thăm nhà
Nào là chào mẹ chào cha
Cậu cô chú bác... mời ra xơi trầu.
Trầu vàng nhá lẫn trầu xanh
Duyên anh sánh với tình anh tuyệt vời.
Gặp nhau ăn một miếng trầu
Gọi là nghĩa cũ về sau mà chào
Miếng trầu đã nặng là bao
Muốn cho đông liễu tây đào là hơn!
Miếng trầu kể hết nguồn cơn
Muốn cho đây đấy duyên nào hợp duyên
Em về, anh gởi buồng cau
Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy
Thương nhau cau sáu bổ ba
Ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười.
Yêu nhau trầu vỏ cũng say
Ghét nhau cau đậu đầu khay chẳng màng.
Vào vườn hái quả cau xanh
Bổ ra làm tám mời anh xơi trầu
Trầu nầy têm những vôi tàu
Ở giữa đệm quế, đôi đầu thơm cay
Mời anh xơi miếng trầu này
Dù mặn, dù nhạt, dù cay, dù mồng
Dù chẳng nên đạo vợ chồng
Xơi năm ba miếng kẻo lòng nhớ thương.
Ra về nhớ bạn bạn ơi
Nhớ điếu hút thuốc, nhớ cơi ăn trầu.
Anh về cuốc đất trồng cau
Cho em trồng ké dây trầu một bên
Mai sau trăm họ lớn lên
Cau kia ra trái làm nên cửa nhà.
Thoạt tiên giải chiếu ra ngồi
Trầu cau ăn đoạn hỏi người thủy chung.
Vào vườn hái quả cau non
Anh thấy em giòn muốn kết nhân duyên.
Gặp đây em xơi miếng trầu
Gọi là tỏ giải mấy câu tư tình.
Xin em đừng có cậy mình
Một mai quá lứa xuân xanh hết thì.
Trầu này trầu quế trầu hồi
Trầu loan trầu phượng, trầu tôi trầu mình
Trầu này trầu tính trầu tình
Trầu nhân, trầu ngãi, trầu mình, trầu ta
Trầu này têm tối hôm qua
Trầu cha, trầu mẹ đem ra mời nàng
Trầu này không phải trầu hàng
Không bùa, không thuốc sao nàng không ăn?
Hay nàng chê khó, chê khăn
Xin nàng đứng lại mà ăn trầu này.
Ăn trầu thì mở trầu ra
Một là thuốc độc hai là mặn vôi
Miếng trầu ăn nặng bằng chì
Ăn rồi em biết lấy gì đền ơn
Miếng trầu ăn chẳng là bao
Muốn cho đông liễu, tây đào là hơn.
Sáng ngày em đi hái dâu
Em gặp anh ấy ngồi câu thạch bàn
Hai anh đứng dậy hỏi han
Hỏi rằng cô đã vội vàng đi đâu?
- Thưa rằng em đi hái dâu
Hai anh mở túi đưa trầu mời ăn
Thưa rằng bác mẹ em răn
Làm thân con gái chớ ăn trầu người
Đêm khuya thiếp mới hỏi chàng
Cau khô ăn với trầu vàng xứng không?
Ai bưng cau trầu đến đó
Xin chịu khó mang về ,
Em đang theo chân thầy gót mẹ
Ðể cho trọn bề hiếu trung.
Ba đồng một mớ trầu cây
Sao anh không hỏi những ngày còn không
Bây giờ em đã có chồng
Như chim vào lồng như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thưở nào ra.
Từ ngày ăn phải miếng trầu
Miệng ăn môi đỏ, dạ sầu đăm chiêu
Biết rằng thuốc dấu bùa yêu
Làm cho ăn phải nhiều điều xót xa
Làm cho quên mẹ, quên cha
Làm cho quên cửa, quên nhà
Làm cho quên cả đường ra, lối vào
Làm cho quên cá dưới ao
Quên sông tắm mát, quên sao trên trời
Trầu bọc khăn trắng cau tươi
Trầu bọc khăn trắng đãi người xinh xinh
Ăn cho nó thỏa tấm lòng
Ăn nó thỏa sự mình sự ta.
Từ ngày ăn phải miếng trầu
Miệng ăn môi đỏ dạ sầu đăm chiêu
Một thương hai nhớ, ba sầu
Cơm ăn chẳng được, ăn trầu cầm hơi.
Cau tiện ngang trầu vàng ngắt ngọn
Thời buổi này kén chọn làm chi
Thà rằng lấy quách nhau đi
Kẻo sau quá lứa lỡ thì làm sao.
Mạ chiêm không có bèo dâu
Khác nào như thể ăn trầu không vôi.
Giúp em một thúng xôi vò
Một con lợn béo một vò rượu tăm
Giúp em đôi chiếu em nằm
Đôi chăn em đắp đôi tằm em đeo.
Giúp em quan tám tiền cheo
Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau.
Miếng trầu xanh rõ như mây
Hạt cau đỏ ối như rau tơ hồng.
Yêu nhau thì ném bã trầu
Ghét nhau ném đá vỡ đầu nhau ra.
Cho anh một miếng trầu vàng
Mai sau anh trả cho nàng đôi mâm.
Yêu nhau chẳng lấy được nhau
Con lợn bỏ đói, buồng cau bỏ già.
Ru con con thét cho muồi
Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi chợ Quán chợ Cầu
Mua cau Nam phổ mua trầu chợ Dinh.
Một đàn cò trắng bay tung
Bên nam bên nữ ta cùng cất lên
Hát lên một tiếng mà chơi
Hát lên một tiếng, xơi cơi trầu nầy
Trầu đã có đây, cau đã có đây
Nhân duyên chưa định trầu nầy ai ăn.
Ði đâu cho đổ mồ hôi
Chiếu trãi không ngồi trầu để không ăn
Thưa rằng bác mẹ tôi răng
Làm thân con gái chớ ăn trầu người.
Khăn xanh khăn đượm mồ hôi
Túi xanh túi đượm lấy đôi miếng trầu
Lược xanh thì lược chải đầu
Gương sáng lầu lầu sáng cả mọi nơị
Nào khi đi ngược về xuôi
Cơm đứng cơm ngồi than thở cùng nhaụ
Ăn trầu lại nhớ tới cau
Gương soi phấn đánh cùng nhau đã từng.
Anh đừng e ngại ngập ngừng
Đã thiệt thì đừng đã thảm thì thôi.
Nhắn ai quê ở bên sông
Phú Viên cau thắm trầu không mấy mùa.
Phiếu bầu buổi sớm hay trưa
Để trầu cau gửi cho vừa lòng ai.
Lời kết : Ngày nay, dân ta ít người ăn trầu, nhưng những câu ca dao dân ca về trầu cau vẫn còn đó, nhắc nhở ta về những gì là chân quê, về tình yêu đôi lứa trong sáng, thắm thiết, mặn nồng. Đọc lại những bài ca dao về trầu cau, chúng ta càng hiểu sâu sắc hơn những vẻ đẹp của nền văn hóa dân tộc, vẻ đẹp trong đời sống tình cảm của ông cha ta.
