Chùm ca dao dân ca ru con ngọt ngào và tha thiết
Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông xáo với măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con…
Cái bống là cái bống bang
Con đi lấy sàng cho mẹ đổ khoai
Con ăn một, mẹ ăn hai
Con đi bốc muối thì khoai chẳng còn
Con ngồi con khóc nỉ non
Mẹ cầm cái vọt, con bon ra hè
Có đánh đánh vọt tre
Đừng đánh vọt nứa mà què chân con.
Ru con, con ngủ cho lâu
Để mẹ đi cấy ruộng sâu lâu về
Ru con, con ngủ cho mê
Mẹ còn lo chuyện lê thê kéo cày
Ru con, con ngủ cho say
Mẹ còn vất vả chân tay ngoài đồng
Ru con, con ngủ cho nồng
Mẹ còn nhổ mạ trả công cho người.
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.
Cái bống là cái bống bang
Thấy mẹ đi chợ bống càng làm thơ
Ngày sau bống đỗ ông đồ
Đi võng lá sắn, đi dù lá khoai.
Ru con con ngủ cho lành
Cho mẹ gánh nước rửa bành cho voi
Muốn coi lên núi mà coi
Coi bà Triệu tướng cởi voi đánh cồng.
Cái ngủ mày ngủ cho ngoan
Để mẹ đi cấy đồng xa trưa về
Bắt được con cá rô trê
Thòng cổ mang về cho cái ngủ ăn
Cái ngủ ăn không hết để dành đến tết mùng ba
Mèo già bắt được mèo ốm phải đòn
Mèo con ăn vạ, con quạ chết trôi
Con ruồi đứt cánh, đòn gánh có mấu
Cây trẩu có hoa, cây cà có trái
Con gái có chồng, đàn ông có vợ
Kẻ chợ có con..
Ru con con ngủ cho say
Để u dệt vải dầy nhuộm nâu
Cắt quần cắt áo u khâu
Để thầy con mặc cày bừa mùa chiêm
Cái cò cái vạc cái nông
Sao mày dẵm lúa nhà ông hỡi cò
Không không, tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ thừa cho tôi.
Ầu ơ, Bồng bống bông bông
Lớn lên con phải cố công học người
Học là học đạo học đời,
Con đừng lêu lổng kẻ cười, người chê.
Cái bống đi chợ Cầu Canh
Con tôm đi trước, củ hành theo sau
Con cua lạch đạch theo hầu
Cái chày rơi xuống vỡ đầu con cua.
Đông Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em
Tay cầm bầu rượu nắm nem
Mảng vui quên hết lời em dặn dò
Gánh vàng đi đổ sông Lô
Đêm nằm tơ tưởng, đi mò sông Tương
Ba cô đội gạo lên chùa
Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư
Sư về sư ốm tương tư
Ốm lăn ốm lóc nên sư trọc đầu.
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa, cò về?
Cò về đến gốc cây đề,
Giương cung anh bắn cò về làm chỉ
Cò về thăm bác thăm dì,
Thăm cô xứ Bắc thăm dì xứ Đông.
Cái bống đi chợ Cầu Cần
Thấy ba ông bụt cởi trần nấu cơm
Ông thì xới xới, đơm đơm
Ông thì ứ hự, nồi cơm không còn.
Ru em buồn ngủ buồn nghê
Con tằm chín đỏ, con dê chín muồi
Con tằm chín để mà nuôi
Con dê chín muồi làm thịt mà ăn.
Ru em cho thét cho muồi
Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi Chợ Quán Chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu Chợ Dinh.
Ru con con ngủ cho lâu
Để mẹ đi cấy ruộng sâu lâu về
Ru con con ngủ cho mê
Mẹ còn lo chuyện lê thê kéo cày
Ru con con ngủ cho say
Mẹ còn vất vả chân tay ngoài đồng
Ru con con ngủ cho nồng
Mẹ còn nhổ mạ trả công cho người.
Cái bống là cái bống bang
Ăn cơm bằng sàng, bốc muối bằng vung.
Mẹ giận mẹ vứt xuống sông,
Bơi ra cửa biển lấy chồng lái buôn.
Khát nước thì uống nước nguồn,
Lạc đường thì bảo lái buôn đưa về.
Cháu ơi cháu ngủ cho lâu
Mẹ cháu đi cấy đồng sâu chưa về
Chừng về bắt được con cá trê
Tròng cổ mang về bà cháu mình ăn.
Cái bống là cái bống bình
Thổi cơm nấu nước một mình mà thôi
Rạng ngày có khách đến chơi,
Cơm ăn rượu uống cho vui lòng chồng.
Rạng ngày ăn uống vừa xong,
Tay nhấc mâm đồng, tay trải chiếu hoạ
Nhịn miệng đãi khách đàng xa,
Ấy là của gởi chồng ta ăn đàng.
Ầu ơ Bồng bống bông bông
Lớn lên con phải cố học hành
Học là học đạo làm người,
Con đừng lêu lổng kẻ cười người chê
Vàng cầm trên tay rớt xuống không phiền,
Chỉ phiền một nỗi nợ với duyên không tròn
Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo ghập ghềnh khó đi
Ví dầu mẹ chẳng có chi
Chỉ con với mẹ chẳng khi nào rời.
Ầu ơ Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng
Về sông ăn cá, về đồng ăn cua
Ầu ơ Mười hai giờ kiểng đổ nhà thờ
Sao anh không học đặng nhờ tấm thân
Ầu ơ Mẹ ơi đừng đánh con đau
Để con bắt cá hái rau mẹ dùng
Ầu ơ Mẹ ơi chớ đánh con hoài
Để con bắt ốc hái xoài cho mẹ ăn
Gió mùa thu… Mẹ ru con ngủ
Năm canh chầy thức đủ vừa năm
Hỡi chàng… chàng ơi!
Hỡi người… người ơi!
Em nhớ tới chàng… Em nhớ tới chàng!
Hãy nín! nín đi con!
Hãy ngủ! ngủ đi con!
Ầu ơ Ví dầu cá bống đánh đu
Tôm càng hát bội, cá thu cầm chầu
Cái cò cái vạc cái nông
Ba con cùng béo vặt lông con nào
Vặt lông con cuốc cho tao
Tao nấu tao nướng tao xào tao ăn…
Con cò lặn lội bờ sông
Mẹ đi tưới nước cho bông ra đài.
Trông trời, trông đất, đông mây,
Trông cho lúa chín, hột sây nặng nhành,
Trông cho rau muống mau xanh,
Để em cắt nấu bát canh mặn mà,
Mát lòng sau bữa rau cà,
Con ơi mau lớn nước nhà cậy trông.
Ngủ đi con ơi đừng khóc
Lớn mau chân tay như cây chò, cây trắc
Cây lớn lên từ đất
Có gốc rồi mới có ngọn
Ngủ đi con ơi đừng khóc.
Ru em em hãy nín đi
Kẻo mà mẹ đánh em thì phải đau
Em đau chị cũng buồn rầu
Bé mồm bé miệng nín mau tức thì.
Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo ghập ghềnh khó đi
Khó đi mượn chén ăn cơm
Mượn ly uống rượu, mượn đờn kéo chơi
Kéo chơi ba tiếng đờn cò
Đứt dây đứt nhợ quên hò sự sang
Ví dầu thiếp chẳng yêu chàng
Xin đưa thiếp xuống đò ngang thiếp về
Bồng bồng cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng
Ông ơi cho tôi mượn cái khau sòng
Để tôi tát nước vớt chồng tôi lên.
Lời kết : Những câu ca dao lời ru ấy không chỉ đưa những đứa con đi vào giấc ngủ, mà nhờ đó, tâm hồn chúng cũng được bồi đắp từng ngày. Tình cảm sâu sắc gửi trong những lời ru thấm sâu vào tâm thức tuổi thơ và trở thành hành trang mỗi người ngay cả khi trưởng thành.
