Soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự SBT Ngữ văn 10 tập 1
1. Bài tập 1, trang 76, SGK.
Trả lời:
Cần lưu ý (đoạn văn trích từ truyện ngắn Lẵng quả thông) :
- Đây là một đoạn văn tự sự, được viết ra với mục đích chủ yếu là kể một chi tiết trong một câu chuyện chứ không phải để miêu tả hay biểu cảm.
- Tuy nhiên, trong đoạn trích lại có nhiều yếu tố miêu tả và biểu cảm ; nhờ thế, người đọc cảm thấy như đang tận mắt chứng kiến một bức tranh tuyệt đẹp về mùa thu vàng trên vùng rừng núi phương Bắc xa xôi và thấy càng thêm yêu thiết tha cuộc đời thơ mộng đến diệu kì này.
- Hiệu quả miêu tả và biểu cảm ấy được làm nên trước hết và chủ yếu từ tình yêu của nhà văn đối với cuộc sống. Nhưng hiệu quả ấy cũng sẽ không thể có nếu nhà văn không biểu hiện một khả năng quan sát, liên tưởng, tưởng tượng tinh tế và mới mẻ khác thường.
2. Có người cho rằng : "Muốn chia văn miêu tả riêng, văn kể chuyện riêng, nhưng không thể làm được. Vì chỉ có đôi đoạn văn thuần là miêu tả, hoặc thuần là kể chuyện, còn phần lớn, cả hai thể loại đều xen kẽ lẫn vào nhau".
Anh (chị) có tán thành ý kiến đó không ? Vì sao ?
Trả lời:
Người nêu ý kiến được dẫn trong bài tập có thể đã đúng khi cho rằng, trong thực tế, "chỉ có đôi đoạn văn thuần là miêu tả, hoặc thuần là kể chuyện, còn phần lớn, cả hai thể loại đều xen kẽ lẫn vào nhau". Điều đó chứng tỏ miêu tả, tự sự và biểu cảm là những kiểu văn bản gắn bó với nhau mật thiết.
Nhưng không thể từ đó mà kết luận rằng không thể "chia văn miêu tả riêng, văn kể chuyện riêng". Vì một văn bản tự sự, dù có sử dụng nhiều yếu tố miêu tả và biểu cảm đến đâu, thì mục đích chủ yếu của nó vẫn không phải là miêu tả mà là kể chuyện. Có thể nói tương tự như thế về một văn bản miêu tả.
3. Đọc kĩ đoạn trích sau đây và trả lời câu hỏi.
Sao tôi rất nhớ những cây bàng dọc đường. Đặc biệt, tôi đã quan sát một cây. Một cây bàng cuối đông, cao to, thân vạm vỡ, cành xoè ra như tán. Nó đen đủi lắm. Tất cả lá của nó bị cháy rét ; lá vàng pha, lá son đỏ của mùa thu thơ mộng nay đã xịt lại một màu gỉ sắt [...]. Nhưng kia kìa, bỗng đâu một trận gió rét thốc tới ! Tức thì khối lá ào ào xao động, cây bàng buông xuống một loạt lá sạm đen, lá bay trong gió, có lá bay vèo. Một trận gió nữa xốc tới ! Cây bàng lại trút lá, say sưa. Cành của nó nhẹ bớt đi, chọc lên cao hơn. Bấy giờ tôi mới nhìn kĩ, thì ra ở cành trụi nhất, đã ló những chút màu xanh rồi. Cây bàng ! Có phải ngươi là hình ảnh của những cuộc đấu tranh mới, cũ ? Có phải ngươi dạy ta một bài học về cuộc chiến đấu để giành lấy mùa xuân ?
(Xuân Diệu, Mùa xuân thắng,trong
Tuyển tập Xuân Diệu, tập II,
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)
Câu hỏi :
a) Trong đoạn trích này, tác giả đã miêu tả và biểu lộ cảm xúc như thế nào ?
b) Có thể lấy đoạn trích này làm ví dụ về miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự được không ? Vì sao ?
Trả lời:
Trong đoạn trích, tác giả đã miêu tả rất cụ thể và biểu lộ cảm xúc rất tinh tế. Tuy nhiên, vẫn không thể lấy đoạn trích này làm ví dụ về miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự. Đơn giản bởi đó không phải là đoạn trích được viết ra nhằm mục đích kể lại một câu chuyện nào đó về con người và đời sống. Nói cách khác, đó không phải là một đoạn văn tự sự.
4. Viết một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm kể về một khuyết điểm, một lầm lỡ khiến anh (chị) còn thấy ân hận mãi.
Trả lời:
Có thể tham khảo văn bản tự sự sau :
MẨU CHUYỆN NHỎ
[...] Ấy là vào mùa đông năm Dân quốc thứ 6 (1917). Gió bắc thổi mạnh lắm, nhưng vì sinh kế, vừa sáng sớm, tôi đã phải ra đường. Dọc đường hầu như không gặp ai cả. vất vả lắm mới thuê được một chiếc xe kéo, bảo kéo đến cửa S. Một lát, gió dịu dần. Mặt đường không còn một hạt bụi, sạch bóng. Anh xe chạy càng nhanh. Gần đến cửa S, bỗng một người nào vướng phải càng xe, rồi ngã dần dần xuống.
[...] Bà ta nằm phục dưới đất, anh xe cũng vừa dừng lại. Tôi đoán bà ta chẳng bị thương tích gì, vả cũng không ai trông thấy. Tôi trách anh xe đa sự, tự chuốc lấy việc lôi thôi vào mình làm tôi phải đi trễ.
Tôi nói:
- Không việc gì đâu mà ! Kéo đi thôi.
Anh xe chẳng để ý đến lời tôi nói, hoặc giả không nghe thấy chăng, cứ đặt xe xuống, đi lại dìu bà kia từ từ đứng dậy, đỡ lấy cánh tay cho bà ta đứng vững, rồi hỏi:
- Có làm sao không ?
- Ngã đau lắm.
Tôi nghĩ bụng: "Chính mắt tôi trông thấy bà ngã dần dần xuống kia mà, làm sao lại có thể đau được ! Chỉ được cái làm bộ thôi. Thật đáng ghét. Còn anh, cũng đa sự, tự chuốc lấy phiền não vào thân, bây giờ mặc kệ anh, anh xoay xở lấy".
Anh xe nghe bà kia nói thế, nhưng không chần chừ tí nào, vẫn đỡ lấy cánh tay bà ta, dìu đi từng bước một về phía trước. Tôi hơi lấy làm ngạc nhiên, vội nhìn về phía trước. Thì ra, phía trước là một cái đồn cảnh sát. Chính anh xe đang dìu bà kia tới cổng cái đồn ấy.
Lúc bấy giờ, tôi vụt có cảm giác rất lạ: cái bóng anh xe người đầy cát bụi kia, nhìn từ phía sau, bỗng to dần ra. Anh càng bước tới, cái bóng càng to thêm, phải ngước lên nhìn mới thấy được, và dần dần cơ hồ biến thành một sức nặng đè lên người tôi đến nỗi làm cho cái "thằng tôi nhỏ nhen”, che giấu dưới làn áo da, như muốn lòi ra ngoài.
[...] Mẩu chuyện này, đến bây giờ, tôi thường thường vẫn nhớ tới, và do đó, cảm thấy đau khổ vô cùng và cố gắng suy nghĩ về con người tôi. [...] Mẩu chuyện nhỏ này cứ hiện lên trước mắt, có lúc rất rõ khiến tôi hết sức xấu hổ, thúc giục tôi phải tự sửa mình, và cũng làm cho tôi càng thêm can đảm, càng thêm hi vọng.
(Lỗ Tấn, trong Lỗ Tấn, Truyện ngắn tuyến tập,
Trương Chính dịch, NXB Văn học, Hà Nội, 1972)
Xemloigiai.com
SBT Ngữ văn lớp 10
Soạn bài sách bài tập Ngữ văn 10, giải câu hỏi SBT Ngữ văn 10 tập 1, tập 2. Tóm tắt, phân tích, nghị luận, tác giả, tác phẩm, bài tập tiếng Việt, tập làm văn
NGỮ VĂN 10 TẬP 1
- Soạn bài Tổng quan văn học Việt Nam
- Soạn bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
- Soạn bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam
- Soạn bài Văn bản
- Viết bài văn số 1: Cảm nghĩ về một hiện tượng đời sống (hoặc một tác phẩm văn học)
- Soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây
- Soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy
- Soạn bài Lập dàn ý bài văn tự sự
- Soạn bài Uy - lít - xơ trở về
- Soạn bài Ra - ma buộc tội
- Soạn bài Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự
- Soạn bài Tấm Cám
- Soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự
- Soạn bài Tam đại con gà và Nhưng nó phải bằng hai mày
- Soạn bài Viết bài làm văn số 2 : Văn tự sự
- Soạn bài Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
- Soạn bài Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
- Soạn bài Ca dao hài hước
- Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn tự sự
- Soạn bài Ôn tập văn học dân gian Việt Nam
- Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX
- Soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
- Soạn bài Tỏ lòng (Thuật hoài)
- Soạn bài Cảnh ngày hè
- Soạn bài Tóm tắt văn bản tự sự
- Soạn bài Viết bài tập làm văn số 3
- Soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (Tiếp theo)
- Soạn bài Nhàn
- Soạn bài Đọc Tiểu Thanh Kí
- Soạn bài Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ
- Soạn bài Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
- Soạn bài Cảm xúc mùa thu
- Soạn bài Trình bày một vấn đề
- Soạn bài Lập kế hoạch cá nhân
- Soạn bài Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh
- Soạn bài Lập dàn ý bài văn thuyết minh
- Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1
NGỮ VĂN 10 TẬP 2
- Soạn bài Phú sông Bạch Đằng
- Soạn bài Đại cáo bình Ngô
- Soạn bài Viết bài văn số 4: văn thuyết minh
- Soạn bài Đại cáo bình Ngô (Tiếp theo)
- Soạn bài Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh
- Soạn bài Tựa "Trích diễm thi tập"
- Soạn bài Khái quát lịch sử tiếng Việt
- Soạn bài Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn
- Soạn bài Phương pháp thuyết minh
- Soạn bài Viết bài làm văn số 5 : Văn thuyết minh
- Soạn bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
- Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh
- Soạn bài Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt
- Soạn bài Tóm tắt văn bản thuyết minh
- Soạn bài Hồi trống cổ thành
- Soạn bài Viết bài tập làm văn số 6
- Soạn bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ
- Soạn bài Lập dàn ý bài văn nghị luận
- Soạn bài Truyện Kiều
- Soạn bài Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
- Soạn bài Truyện Kiều (Tiếp theo)
- Soạn bài Lập luận trong văn nghị luận
- Soạn bài Văn bản văn học
- Soạn bài Thực hành các phép tu từ: Phép điệp và phép đối
- Soạn bài Nội dung và hình thức của văn bản văn học
- Soạn bài Các thao tác nghị luận
- Soạn bài Viết bài làm văn số 7: văn nghị luận
- Soạn bài Ôn tập tiếng Việt
- Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn nghị luận
- Soạn bài Viết quảng cáo
- Soạn bài Tổng kết phần văn học
- Soạn bài Ôn tập phần làm văn
- Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối năm
Lớp 10 | Các môn học Lớp 10 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 10 chọn lọc
Danh sách các môn học Lớp 10 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.
Toán Học
- SBT Toán 10 Nâng cao
- Chuyên đề học tập Toán 10 - Cánh diều
- Chuyên đề học tập Toán 10 - Chân trời sáng tạo
- Chuyên đề học tập Toán 10 - Kết nối tri thức
- SBT Toán 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Toán 10 - Kết nối tri thức
- SGK Toán 10 - Cánh diều
- SGK Toán 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Toán 10 - Kết nối tri thức
Vật Lý
- SBT Vật lí 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Vật lí 10 - Kết nối tri thức
- SGK Vật Lí 10 - Cánh diều
- SGK Vật Lí 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Vật Lí 10 - Kết nối tri thức
Hóa Học
- SBT Hóa học 10 Nâng cao
- Chuyên đề học tập Hóa 10 - Cánh diều
- Chuyên đề học tập Hóa 10 – Chân trời sáng tạo
- Chuyên đề học tập Hóa 10 - Kết nối tri thức
- SBT Hóa 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Hóa 10 - Kết nối tri thức
- SGK Hóa 10 - Cánh diều
- SGK Hóa 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Hóa 10 - Kết nối tri thức
Ngữ Văn
- Soạn văn 10
- SBT Ngữ văn lớp 10
- SBT Văn 10 - Cánh diều
- SBT Văn 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Văn 10 - Kết nối tri thức
- Soạn văn 10 - Cánh Diều - chi tiết
- Soạn văn 10 - Cánh Diều - siêu ngắn
- Soạn văn 10 - Chân trời sáng tạo - chi tiết
- Soạn văn 10 - Chân trời sáng tạo - siêu ngắn
- Soạn văn 10 - Kết nối tri thức - chi tiết
- Soạn văn 10 - Kết nối tri thức - siêu ngắn
Sinh Học
- Chuyên đề học tập Sinh 10 - Chân trời sáng tạo
- Chuyên đề học tập Sinh 10 - Kết nối tri thức
- SBT Sinh lớp 10 - Cánh diều
- SBT Sinh lớp 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Sinh lớp 10 - Kết nối tri thức
- SGK Sinh 10 - Cánh diều
- SGK Sinh 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Sinh 10 - Kết nối tri thức
GDCD
- SGK Giáo dục quốc phòng và an ninh 10 - Cánh diều
- SGK Giáo dục quốc phòng và an ninh 10 - Kết nối tri thức
- SGK Giáo dục thể chất 10 - Cánh diều
- SGK Giáo dục thể chất 10 - Kết nối tri thức
- SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 - Cánh diều
- SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 - Kết nối tri thức
Tin Học
Tiếng Anh
- SBT Tiếng Anh lớp 10
- SBT Tiếng Anh 10 - English Discovery
- SBT Tiếng Anh 10 - Bright
- SBT Tiếng Anh 10 - iLearn Smart World
- SBT Tiếng Anh 10 - Friends Global (Chân trời sáng tạo)
- SBT Tiếng Anh 10 - Global Success (Kết nối tri thức)
- Tiếng Anh 10 - Bright
- Tiếng Anh 10 - Explore New Worlds
- Tiếng Anh 10 - English Discovery
- Tiếng Anh 10 - iLearn Smart World
- Tiếng Anh 10 - Friends Global
- Tiếng Anh 10 - Global Success
Công Nghệ
Lịch Sử & Địa Lý
- Tập bản đồ Địa lí lớp 10
- SBT Địa lí 10 - Chân trời sáng tạo
- SBT Địa lí 10 - Kết nối tri thức
- SGK Địa lí lớp 10 - Cánh Diều
- SGK Địa lí lớp 10 - Kết nối tri thức
- SGK Địa lí lớp 10 - Chân trời sáng tạo
- Tập bản đồ Lịch sử lớp 10
- SGK Lịch sử 10 - Cánh Diều
- SGK Lịch sử 10 - Chân trời sáng tạo
- SGK Lịch sử 10 - Kết nối tri thức