Tự học - một thú vui bổ ích

Tác giả

1. Tiểu sử

- Nguyễn Hiến Lê (08/01/1912-22/12/1984), quê ở làng Phương Khê, phủ Quảng Oai, tỉnh Sơn Tây (nay thuộc xã Phú Thượng, huyện Ba Vì, Hà Nội).

- Gia đình: xuất thân từ một gia đình nhà Nho

2. Sự nghiệp

- Năm 1934, ông tốt nghiệp trường Cao đẳng Công chính Hà Nội rồi vào làm việc tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ

- Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ông đi dạy học ở Long Xuyên

- 1952, ông chuyển lên Sài Gòn mở nhà xuất bản và biên dịch sách, sáng tác, viết báo

- Những năm trước và sau 1975, Nguyễn Hiến Lê luôn là một cây bút có tiếng, viết miệt mài và là một nhân cách lớn.

- Là học giả, nhà văn, dịch giả, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo dục và hoạt động văn hóa độc lập Việt Nam

- Ông có 120 tác phẩm sáng tác, biên soạn và dịch thuật thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như giáo dục, văn học, ngữ học, triết học, lịch sử, du ký, gương danh nhân, chính trị, kinh tế…

- Các tác phẩm tiêu biểu: Kim chỉ nam cho học sinh (1951); Nghệ thuật nói trước công chúng (1953); Tương lại trong tay ta (1962); Hương sắc trong vườn văn (1962); Đại cương văn học sử Trung Quốc (1955); Chiến tranh và hòa bình (1968) (dịch Lev Nikolayevich Tolstoy); Con đường thiên lý (1990)...

Sơ đồ tư duy tác giả Nguyễn Hiến Lê:

Tác phẩm

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

- Trích Tự học - một như cầu thời đại, NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội, 2007

b. Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (từ đầu đến “nó là một cái thú”): Giới thiệu về tự học

- Phần 2 (tiếp theo đến “đọc sách một giờ mà không hết buồn”): Tác dụng của tự học

- Phần 3 (còn lại): Tầm quan trọng của tự học

c. Thể loại: văn bản nghị luận

d. Phương thức biểu đạt: nghị luận

2. Giá trị nội dung, nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

Văn bản giúp người đọc nhận ra được tầm quan trọng của tự học: tự học là sự cần thiết nhưng không bắt buộc, giúp ta hoàn toàn tự do, tự chủ giống như cái thú đi chơi bộ, một cuộc du lịch bằng trí óc, một thú vui thanh nhã.

b. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi

- Lối viết hấp dẫn, thuyết phục

- Dẫn chứng cụ thể, sinh động, thể hiện sự hiểu biết sâu rộng của tác giả

Sơ đồ tư duy văn bản Tự học - một thú vui bổ ích:

• Bàn về đọc sách
• Tôi đi học - Thanh Tịnh (CTST)
• Đừng từ bỏ cố gắng
• Những kinh nghiệm dân gian về thời tiết
• Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất
• Tục ngữ và sáng tác văn chương
• Những kinh nghiệm dân gian về con người và xã hội
• Trò chơi cướp cờ
• Cách gọt củ hoa thủy tiên
• Hương khúc
• Kéo co
• Dòng sông đen
• Xưởng sô-cô-la
• Trái tim Đan-kô
• Một ngày của Ích-chi-an
• Đợi mẹ
• Một con mèo nằm trên ngực tôi
• Lời trái tim