Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân Sách giáo khoa Sinh học 12
I. NST GIỚI TÍNH VÀ CƠ CHẾ TẾ BÀO HỌC XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH BẰNG NST
- NST giới tính là loại NST có chứa gen quy định giới tính (có thể chứa các gen quy định tính trạng thường).
- Trong thiên nhiên đã gặp 1 số kiểu NST giới tính như sau : XX, XY, XO …( XX là đồng giao tử, XY hoặc XO là dị giao tử). Cặp NST giới tính XX gồm 2 chiếc tương đồng, cặp XY có vùng tương đồng, có vùng ko tương đồng, cặp XO không tương đồng.
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH
1. Khái niệm: Di truyền liên kết với giới tính là hiện tượng di truyền các tính trạng mà các gen xác định chúng nằm trên các NST giới tính.
1.1. Đối với các gen nằm trên đoạn tương đồng của NST giới tính thì di truyền tuân theo các quy luật của gen trên NST thường (sự di truyền giả NST thường).
1.2. Đối với các gen nằm trên vùng không tương đồng.
* Gen nằm trên đoạn không tương đồng của NST X
- Di truyền theo quy luật chéo. Ví dụ: gen lặn trên NST giới tính X của bố được di truyền cho con gái, sau đó được biểu hiện ở cháu trai.
- Kết quả lai thuận nghịch là khác nhau, có lúc tỉ lệ đều ở 2 giới, có lúc khác nhau ở 2 giới.
* Gen nằm trên vùng không tương đồng của NST giới tính Y
- Tính trạng do gen này quy định được di truyền theo quy luật di truyền thẳng. Tính trạng được di truyền trực tiếp cho 1 giới dị giao XY. Tính trạng được biểu hiện 100%.
Ví dụ: Ở người, tật dính ngón tay 2, 3; túm lông sau tai chỉ có ở nam giới.
2. Ý nghĩa
- Hiện tượng di truyền liên kết với giới tính được ứng dụng để phân biệt giới đực hoặc giới cái ở giai đoạn sớm phát triển của cá thể → điều chỉnh tỉ lệ đực, cái theo mục tiêu sản xuất.
- Phát hiện được bệnh do rối loạn cơ chế phân li, tổ hợp của cặp NST giới tính; dự đoán được xác suất xuất hiện các tính trạng, các tật bệnh di truyền liên kết với giới tính → đề xuất phương pháp trị liệu.
III. DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN (DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ/ DI TRUYỀN TẾ BÀO CHẤT/ DI TRUYỀN NGOÀI NST)
- Kết quả của 2 phép lai thuận nghịch là khác nhau, con lai luôn có kiểu hình giống mẹ do gen quy định tính trạng nghiên cứu nằm ở ngoài nhân.
- Khi thụ tinh, giao tử đực chỉ truyền nhân mà hầu như không truyền tế bào chất cho trứng, do vậy các gen nằm trong tế bào chất (trong ti thể hoặc trong lục lạp) chỉ được mẹ truyền cho con qua tế bào chất của trứng.
Đặc điểm của di truyền ngoài NST:
- Trong di truyền qua tế bào chất, vai trò chủ yếu thuộc về tế bào chất của giao tử cái được tạo ra từ mẹ.
- Tính trạng do gen trong tế bào chất quy định sẽ vẫn tồn tại khi thay thế nhân tế bào bằng một nhân có cấu trúc di truyền khác.
- Các tính trạng di truyền không tuân theo quy luật di truyền của nhiễm sắc thể. Vì tế bào chất không được phân phối đồng đều tuyệt đối cho các tế bào con như đối với nhiễm sắc thể.
Sơ đồ tư duy Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân:
Xemloigiai.com
- Kết quả thí nghiệm trên khác gì so với kết quả thí nghiệm lai thuận nghịch của Menđen?
- Từ thí nghiệm trên ta có thể rút ra nhận xét gì?
- Bài 1 trang 53 SGK Sinh 12
- Bài 2 trang 53 SGK Sinh 12
- Bài 3 trang 53 SGK Sinh 12
- Bài 4 trang 54 SGK Sinh 12
- Bài 5 trang 54 SGK Sinh 12
SGK Sinh lớp 12
Giải bài tập sinh lớp 12 đầy đủ công thức, lý thuyết, phương pháp, khái niệm, chuyên đề sinh học SGK lớp 12 giúp để học tốt sinh học 12, luyện thi THPT Quốc gia
PHẦN NĂM. DI TRUYỀN HỌC
- CHƯƠNG I. CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
- CHƯƠNG II. TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN
- CHƯƠNG III. DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ
- CHƯƠNG IV. ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
- CHƯƠNG V. DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
PHẦN SÁU. TIẾN HÓA
- CHƯƠNG I. BẰNG CHỨNG VÀ CƠ CHẾ TIẾN HÓA
- CHƯƠNG II. SỰ PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT
PHẦN BẢY. SINH THÁI HỌC
- CHƯƠNG I. CÁ THỂ VÀ QUẦN THỂ SINH VẬT
- CHƯƠNG II. QUẦN XÃ SINH VẬT
- CHƯƠNG III. HỆ SINH THÁI , SINH QUYỂN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG I. CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
- Bài 1. Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi ADN
- Bài 2. Phiên mã và dịch mã
- Bài 3. Điều hòa hoạt động gen
- Bài 4. Đột biến gen
- Bài 5. Nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể
- Bài 6. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể
- Bài 7: Thực hành: Quan sát các dạng đột biến số lượng nhiễm sắc thể trên tiêu bản cố định và trên tiêu bản tạm thời
CHƯƠNG II. TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN
- Bài 8. Quy luật Menđen: Quy luật phân li
- Bài 9. Quy luật Menđen: Quy luật phân li độc lập
- Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen
- Bài 11. Liên kết gen và hoán vị gen
- Bài 12. Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân
- Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
- Bài 14. Thực hành: Lai giống
- Bài 15. Bài tập chương I và chương II
CHƯƠNG III. DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ
CHƯƠNG IV. ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
- Bài 18. Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
- Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào
- Bài 20. Tạo giống mới nhờ công nghệ gen
CHƯƠNG V. DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
- Bài 21. Di truyền y học
- Bài 22. Bảo vệ vốn gen của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học
- Bài 23. Ôn tập phần di truyền học
CHƯƠNG I. BẰNG CHỨNG VÀ CƠ CHẾ TIẾN HÓA
- Bài 24. Các bằng chứng tiến hóa
- Bài 25. Học thuyết Lamac và học thuyết Đacuyn
- Bài 26. Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại
- Bài 27. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
- Bài 28. Loài
- Bài 29. Quá trình hình thành loài
- Bài 30. Quá trình hình thành loài (tiếp theo)
- Bài 31. Tiến hóa lớn
CHƯƠNG II. SỰ PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT
- Bài 32. Nguồn gốc sự sống
- Bài 33. Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất
- Bài 34. Sự phát sinh loài người
CHƯƠNG I. CÁ THỂ VÀ QUẦN THỂ SINH VẬT
- Bài 35. Môi trường sống và các nhân tố sinh thái
- Bài 36. Quần thể sinh vật và mối quan hệ giữa các cá thể trong quần thể
- Bài 37. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật
- Bài 38. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật (tiếp theo)
- Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật
CHƯƠNG II. QUẦN XÃ SINH VẬT
CHƯƠNG III. HỆ SINH THÁI , SINH QUYỂN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
- Bài 42. Hệ sinh thái
- Bài 43. Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái
- Bài 44. Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển
- Bài 45. Dòng năng lượng trong hệ sinh thái và hiệu suất sinh thái
- Bài 46. Thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên
- Bài 47. Ôn tập phần tiến hóa và sinh thái học
Xem Thêm
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 1 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 1 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 2 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 2 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề thi giữa kì 1 Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 3 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 3 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 4 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 4 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 5 - Phần di truyền học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 5 - Phần di truyền học - Sinh 12
- ĐỀ CƯƠNG HỌC KÌ 1 - SINH 12
- Đề thi học kì 1 Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 1 - Phần tiến hóa - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 1 - Phần tiến hóa - Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 2 - Phần tiến hóa - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 2 - Phần tiến hóa - Sinh 12
- Đề thi giữa kì 2 Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 1 - Phần sinh thái học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 1 - Phần sinh thái học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 15 phút - Chương 2 - Phần sinh thái học - Sinh 12
- Đề kiểm tra 1 tiết - Chương 2 - Phần sinh thái học - Sinh 12
- Câu hỏi tự luyện Sinh 12
- Đề thi học kì 2 Sinh 12
- Đề thi thử THPT Quốc gia môn Sinh học
Lớp 12 | Các môn học Lớp 12 | Giải bài tập, đề kiểm tra, đề thi Lớp 12 chọn lọc
Danh sách các môn học Lớp 12 được biên soạn theo sách giáo khoa mới của bộ giáo dục đào tạo. Kèm theo lời giải sách bài tập, sách giáo khoa, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và học kì 2 năm học 2024 ngắn gọn, chi tiết dễ hiểu.
Toán Học
Vật Lý
Hóa Học
Ngữ Văn
- Soạn văn 12
- SBT Ngữ văn lớp 12
- Văn mẫu 12
- Soạn văn 12 chi tiết
- Soạn văn ngắn gọn lớp 12
- Soạn văn 12 siêu ngắn
Sinh Học
GDCD
Tin Học
Tiếng Anh
- SBT Tiếng Anh lớp 12
- Ngữ pháp Tiếng Anh
- SGK Tiếng Anh 12
- SBT Tiếng Anh lớp 12 mới
- SGK Tiếng Anh 12 Mới
Công Nghệ
Lịch Sử & Địa Lý
- Tập bản đồ Địa lí lớp 12
- SBT Địa lí lớp 12
- SGK Địa lí lớp 12
- Tập bản đồ Lịch sử lớp 12
- SBT Lịch sử lớp 12
- SGK Lịch sử lớp 12