Stt tổng hợp ca dao – tục ngữ sâu sắc về tình cảm gia đình
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
Chị ngã em nâng.
Anh em hạt máu sẻ đôi.
Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân
Yêu nhau như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần.
Đói lòng ăn đọt chà là
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng.
Thương con tần tảo sớm hôm
Cơm đùm chéo áo, cháo đùm lá môn.
Đêm đêm thắp ngọn đèn trời
Cầu cho cha mẹ sống đời với con.
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương
Đói lòng ăn trái ổi non
Nhịn cơm nuôi mẹ cho tròn nghĩa xưa.
Lên chùa thấy Phật muốn tu
Về nhà thấy mẹ công phu chưa đền .
Có cha, có mẹ có hơn
Không cha, không mẹ như đàn không dây.
Mẹ cha như nước, như mây,
Làm con phải ở cho tầy lòng con.
Chiều chiều xách giỏ hái rau
Ngó lên mả mẹ ruột đau như dần.
Ví dầu con phụng bay qua
Mẹ nói con gà, con cũng nói theo.
Những khi trái nắng trở trời,
Con đau là mẹ đứng ngồi không yên.
Trọn đời vất vả triền miên,
Chăm lo bát gạo đồng tiền nuôi con.
Anh em như tre cùng khóm
Chị em gái như trái cau non
Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều
Vẳng nghe chim vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau.
Anh em như thể tay chân
Anh em hòa thuận hai thân vui vầy
Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần.
Anh em như chân, như tay
Như chim liền cánh, như cây liền cành.
Chị dại đã có em khôn,
Lẽ nào mang giỏ thủng trôn đi mò.
Có con mới rõ sự tình
Xưa kia thầy mẹ thương mình thế nao!
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận hai thân vui vầy.
Dì ruột thương cháu như con
Rủi mà không mẹ cháu còn cậy trông
Em thời đi cấy ruộng bông,
Anh đi cắt lúa để chung một nhà.
Đem về phụng dưỡng mẹ cha,
Muôn đời tiếng hiếu người ta còn truyền.
Trải bao gian khổ không sờn,
Muôn đời con vẫn nhớ ơn mẹ hiền.
Vợ chồng là ruột là rà
Anh em có cửa có nhà anh em
Sao cho trong ấm ngoài êm
Như thuyền có bến như chim có bầy.
Dấn mình gánh nước làm thuê,
Miễn nuôi được mẹ quản gì là thân.
Tưởng rằng là đạo mẹ cha,
Con trai con gái cũng là một thương.
Mẹ già đầu bạc như tơ,
Lưng đau con đỡ, mắt mờ con nuôi.
Chiều chiều ngó ngược, ngó xuôi,
Ngó không thấy mẹ, ngùi ngùi nhớ thương.
Công cha đức mẹ cao dày
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ.
Nuôi con khó nhọc đến giờ
Trưởng thành con phải biết thờ song thân
Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời,
Cầu cho cha mẹ sống đời với con.
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa,
Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương.
Nuôi con chẳng quản chi thân,
Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn,
Lấý gì đền nghĩa khó khăn,
Lên non xắn đá, xây lăng phụng thờ.
Khôn ngoan nhờ ấm ông cha,
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ.
Vẳng nghe chim vịt kêu chiều,
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau.
Con có cha như nhà có nóc,
Con không cha như nòng nọc đứt đuôi.
Đạo làm con chớ hững hờ,
Phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm.
Xin người hiếu tử lắng khuyên
Kịp thì nuôi nấng cho toàn đạo con
Kẻo khi sông cạn, đá mòn
Phú nga phú ủy có còn ra chi
Cha mẹ là biển là trời,
Nói sao hay vậy, đâu dám cãi lời mẹ cha
Anh đi vắng cửa vắng nhà
Giường loan gối quế mẹ già ai nuôi?
Cá rô anh chặt bỏ đuôi
Tôm càng bóc vỏ, anh nuôi mẹ già
Dù ai đi trăm núi ngàn khe
Nhớ mẹ đau khát trong lòng ruột gan.
Ngó lên nuộc lạt mái nhà,
Bao nhiêu nuộc lạt thương bà bấy nhiêu.
Thà rằng ăn bắp hột chà vôi,
Còn hơn giàu có mồ côi một mình.
Có cha có mẹ thì hơn,
Không cha không mẹ như đờn đứt dây.
Con người có bố có ông,
Như cây có cội như sông có nguồn.
Đi đâu mà bỏ mẹ già,
Gối nghiêng ai sửa, chén trà ai dâng.
Chữ Trung, chữ Hiếu, chữ Hòa,
Hỏi trong ba chữ, thờ cha chữ nào ?
Chữ Trung, thì để thờ cha
Chữ Hiếu thờ mẹ, chữ Hòa thờ anh.
Mẹ già ở tấm lều tranh
Sớm thăm tối viếng, mới đành dạ con.
Lời kinh vang dậy ngân nga
Chạnh lòng nhớ nghĩ mẹ cha sinh thành.
Dạy con, con nhớ lấy lời,
Trọng cha, kính mẹ, suốt đời chớ quên
Mẹ ơi! Đừng gả con xa,
Chim kêu vượn hú biết nhà mẹ đâu.
Chim đa đa đậu nhánh đa
Chồng gần không lấy, lại lấy chồng xa.
Mẹ già như chuối ba hương.
Như xôi nếp một, như đường mía lau.
Cơm cha cơm mẹ đã từng,
Con đi làm mướn kiếm lưng cơm người.
Cơm người khổ lắm mẹ ơi,
Chả như cơm mẹ vừa ngồi vừa ăn.
Tu đâu cho bằng tu nhà,
Thờ cha, kính mẹ, ấy là chân tu.
Trách ai đặng cá quên nơm,
Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành.
Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ, thầy.
Con một mẹ như hoa một chùm
Yêu nhau nên phải bọc đùm lấy nhau.
Ơn cha nặng lắm cha ơi
Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang.
Con nay tóc bạc da mồi
Nhớ thương cha mẹ trọn đời không nguôi
Chị em một ruột cắt ra
Chị không em có cũng là như không.
Khôn ngoan đối đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.
Anh em ăn ở thuận hòa
Chớ điều chênh lệch, người ta chê cười.
Lời kết : Ca dao, tục ngữ xưa nói rất tinh tế, sâu sắc về tình cảm gia đình. Ta vừa cảm nhận được sự thẳng thắn trong lối suy nghĩ của nhân dân, vừa thấy thấm đượm tình cảm chân thành của người dân lao động chất phác, quanh năm một nắng hai sương.
